Hversu mörgum lífum var fórnað í nafni sóttvarna?

Dr. Eyal Shahar, prófessor emeritus við háskólann í Arizona birti nýlega mjög áhugaverða grein um dauðsföll vegna bólusetninga gegn Covid-19. Niðurstaða hans er sú að þau séu á bilinu 7-14 á hver 100.000 sem er langt umfram það sem er ásættanlegt miðað við aðrar bólusetningar, og fyrir flesta mun hærra en dánarhlutfall vegna sjúkdómsins . Þegar við tökum tillit til þess hversu takmörkuð, eða jafnvel neikvæð virkni þessara bóluefna er, þá er ljóst að þau eru hvorki örugg né áhrifarík, segir Shahar.

Eins og Shahar bendir á útskýrir þetta þó aðeins lítinn hluta þeirra umframdauðsfalla sem við höfum orðið vitni að undanfarin tvö ár. Hann tekur þó fram að óvissa ríki um langtímaáhrif bólusetninganna á dánartíðni.

Í Svíþjóð skýra bólusetningar um þriðjung umframdauðsfalla

Svíþjóð hefur nú lægsta hlutfall umframdauðsfalla í Evrópu á síðustu þremur árum. Svíþjóð var líka nánast eina landið þar sem samfélaginu var ekki lokað árið 2020. Hins vegar var bólusetningarhlutfallið í Svíþjóð á pari við önnur Evrópulönd. Þetta styður þá tilgátu Shahars að þó skaðsemi bólusetninganna sé óviðunandi, þá skýri hún aðeins hluta umframdauðsfallanna.

Prófum nú að leggja mat á þetta með því að skoða gögn um umframdánartíðni frá OECD og bólusetningartölur frá New York Times. Ef við byrjum á Svíþjóð voru umframdauðsföll þar á árunum 2021-2022, það er eftir að bólusetning hófst, alls 2.261. Þar sem 76% íbúanna eru bólusettir að minnsta kosti einu sinni eru bólusettir einstaklingar tæplega 8 milljónir. Ef við notum miðgildi Shahars, 10 dauðsföll tengd bóluefni á hverja 100.000 fáum við 798 dauðsföll, sem er um 35% af umframdauðsföllum í Svíþjóð.

Þáttur bólusetninga langtum minni á Bretlandi og Íslandi

En hvað um lönd sem nutu sóttvarnaráðstafana? Tökum Bretland sem dæmi. Með því að nota tölur um umframdánartíðni OECD, 81% bólusetningarhlutfall og sömu forsendu um dauðsföll af völdum bólusetninga, fáum við samtals 5.384 dauðsföll vegna bólusetninga á Bretlandi. Hins vegar, miðað við mismunandi íbúastærðir, er umframdánartíðni í Bretlandi á árunum 2021-2022 sjö sinnum hærri en í Svíþjóð, sem þýðir að dauðsföll í Bretlandi sem tengjast bólusetningum eru aðeins 5% af umframdánartíðni samanborið við 35% í Svíþjóð.

Ef við horfum svo á Ísland, með 86% bólusetningarhlutfall, eru um 6% af umframdánartíðninni á árunum 2021-2022 tengd bólusetningunum, byggt á forsendum Shahars. Ekki langt frá því sem sjá má á Bretlandi.

Tólf milljón dauðsföll vegna sóttvarnaráðstafana?

Að lokum getum við gert gróft mat fyrir OECD í heild. Með heildardánartíðni upp á þrjár milljónir á árunum 2021-2022, og miðað við 75% bólusetningarhlutfall, aðeins hærra en 70% talan sem gildir á heimsvísu, eru um 3% umframdauðsfalla bóluefnatengd, ef notast er við miðgildismat Shahars. Þetta þýðir að afgangurinn af umfram dauðsföllum á sér aðrar orsakir en bóluefnin. Ef framreiknað er, mjög gróflega að vísu, fyrir heiminn allan, þá fáum við um 16,6 milljónir umframdauðsfalla sem ekki orsakast af bólusetningum. Samkvæmt WHO voru heildardauðsföll af völdum Covid-19 6,8 milljónir í árslok 2022. Tvær milljónir þeirra áttu sér stað árið 2020 sem þýðir að 4,8 milljónir urðu á árunum 2021-2022, þ.e. eftir að bólusetningar hófust. Þetta eru tæplega 30% af 16,6 milljónum áætlaðra umframdauðsfalla á árunum 2021-2022.

Hvað olli þá þeim 70 prósentum umframdauðsfallanna sem eftir standa? Hvað dró þessar 12 milljónir til dauða ef það voru hvorki bóluefnin né veiran? Þegar liggur fyrir að ráðstafanirnar drógu alls ekki úr dauðsföllum vegna veirunnar. En er það mögulegt að afleiðingar þeirra, atvinnuleysið, streita vegna hræðsluáróðurs, einangrun, þunglyndi, atlagan að menntun og vellíðan barna, seinkun sjúkdómsgreininga og aðgerða, séu einfaldlega svona miklu alvarlegri en við hefðum getað ímyndað okkur? Getur verið að fyrir hvert dauðsfall vegna Covid-19 hafi að minnsta kosti tveimur einstaklingum verið fórnað með gagnslausum ráðstöfunum, og þá eru dauðsföll vegna bólusetninga ekki talin með? Er mögulegt að það hafi ekki verið sérlega góð hugmynd að tæta upp samfélagsvefinn vegna veiru með 0,2% dánarhlutfall?

Þetta virðist vera það sem sænsku tölurnar segja okkur.

Þetta er aðeins gróft mat. Við verðum því að kafa dýpra til að geta metið sambandið á milli alvarleika aðgerðanna og umframdauðsfalla. Þessa vinnu verður að vinna. Það er nauðsynlegt að við lærum af atburðum síðustu þriggja ára. Því þeir mega aldrei endurtaka sig.