Panikkpésa svarað

Ég átti um daginn í orðaskiptum við mann nokkurn um þöggun og ritskoðun á síðustu þremur árum, sem hann átti í miklu basli með að viðurkenna, enda alræmdur panikkpési sem trúir öllu sem sagt er í sjónvarpinu og passar vel að gleyma öllu sem ekki hentar. 

Á einhverju stigi umræðunnar varpaði hann hins vegar fram spurningu, sem ætlað var að drepa umræðunni á dreif, en sem ég ákvað af skömmum mínum að svara, líkt og um heiðarlega spurningu væri að ræða. Spurningin var sú hvort ég hefði einhvern tíma á þessu tímabili haldið fram einhverju sem síðar hefði reynst rangt. Hér er svar mitt, með smá breytingum svo ég komi nú ekki upp um hver panikkpésinn er:

„Ég get nefnt þér eitt dæmi, já. Í mars 2020 var ég afar áhyggjufullur yfir því að verið væri að hleypa Íslendingum inn í landið frá skíðasvæðum á Ítalíu og í Austurríki, því ég trúði þá enn hinum kolröngu staðhæfingum um 3-5% dánarhlutfall veirunnar og að hún legðist þungt á alla aldurshópa. Ef þú ert ekki búinn að gleyma því, þá var þetta eitthvað sem þú sjálfur rakst mikinn hræðsluáróður fyrir, og það löngu eftir að ljóst var orðið hversu fjarstæðukennt það var. Örfáum vikum eftir að faraldurinn hófst var mér orðið ljóst að þessar forsendur mínar voru kolrangar. Það var mér líka ljóst að RÚV væri ekki traust heimild um neitt sem að þessu máli sneri.

Ég man hins vegar einnig hversu mikið það kom mér á óvart sumarið 2021 þegar ítalskur kunningi minn nefndi það í framhjáhlaupi hversu feginn hann væri að hafa ekki smitast af þessari veiru, því ef það gerðist væru 2% líkur á að hann, hraustur maður á besta aldri, myndi deyja úr henni. Þetta er hámenntaður maður, yfirmaður hjá stóru alþjóðlegu tryggingafélagi, sem lifir og hrærist í tölulegum gögnum alla daga. Samt trúði hann þessu, sem þakka má miðlum á borð við RÚV og panikkpésum á borð við þig. Það var ekki fyrr en ég hafði bent honum á gögn CDC um dánarhlutfall og áhættu eftir aldurshópum, ónæmisrannsóknir útgefnar af WHO, og útskýrt muninn á dauðsföllum sem hlutfalli af sýkingum annars vegar og af greindum tilfellum hins vegar, að hann hætti að trúa þessu. En fæstir eiga því miður kunningja sem aðhyllast “samsæriskenningar” og sem leita sér því upplýsinga beint, fremur en að trúa fyrirsögnum dagblaða og upphrópunum í sjónvarpsfréttum.

Svarið er því já. Ég trúði hræðsluáróðrinum í blábyrjun og ég skammast mín fyrir það. Ég hef það þó mér til málsbóta að hafa hætt að láta mata mig á honum um leið og ég komst að því að hann byggði á rangfærslum og ýkjum.“