Síðan í upphafi ársins 2020 hafa gengið yfir fordæmalausir tímar. Samfélaginu var skellt ítrekað í lás, fyrirtækjum gert að loka, börnum meinað að sækja menntun í skóla og stunda skipulagt félagsstarf, aldrað fólk einangrað, grímuskylda sett á hvarvetna og ferðafrelsið skert til mikilla muna, fyrir utan að ákveðinni lyfjagjöf var ýtt mjög að fólki án tilætlaðs árangurs í baráttu við veiru. Margir reyndu að vara við þessu ástandi eftir því sem það dróst á langinn og verður í þessari útgáfu litið til baka til slíkra viðvarana. Fæstar þeirra nutu hljómgrunns í samfélaginu. Margar þeirra leiddu til árása á persónur þeirra sem færðu þær fram. Ásakanir um samsæriskenningar, kæruleysi, illvilja og vantrú á vísindin flugu fjöllum hærra. En hver er lærdómurinn? Sá, að það hafi verið gott að þagga niður í gagnrýni? Sá, að málefnaleg gagnrýni eigi rétt á sér og eigi að taka alvarlega? Sá, að yfirvöld eru óskeikul? Dæmi hver fyrir sig.
Á þessum árstíma í fyrra var þónokkur vilji meðal Íslendinga fyrir því að taka upp mismununarstefnu í formi bóluefnapassa. Mörgum þótti það einfaldlega hin fínasta hugmynd. Í hugum sumra er þetta fjarlæg minning um skynsemisleysi sem varði einungis um stundarsakir. Aðrir lærðu af eigin raun hve mikil áhrif ótti og fordómar geta haft á dómgreind fólks, og hve lítið umburðarlyndi góða fólksins er þegar á reynir. Nýleg dönsk rannsókn sýnir að fólk rígheldur í þessa fordóma sína enn þann dag í dag. Í anda jólanna var fólk tilbúið að loka dyrunum á systkini, börn, foreldra og vini sem höfðu ekki rétta skoðun til að taka tiltekið lyf. Ljóst er að á hverri stundu er réttarríkið sem við státum okkur af aðeins einni krísu frá því að þróast yfir í aðskilnaðarríki, þar sem ríkisborgarar hafa ekki lengur jafnan rétt til þátttöku í samfélaginu. Á slíkri ögurstundu er nauðsynlegt að nýta tjáningarrétt sinn og mæla með réttlætinu.
Á aðventunni í ár vill ritnefndin rifja upp tvær ársgamlar greinar sem voru ritaðar og birtar í von um að leiða landann aftur á braut skynseminnar.
Í greininni Útilokun á aðventu varaði Þorsteinn Siglaugsson við þeirri þróun sem var að eiga sér stað. Með vísan til fjölda heimilda fjallaði hann skorinort um það hve veikar vísindalegar forsendur voru fyrir upptöku þessara svonefndu bóluefnapassa.
Í greininni Hvaða vanda leysa bóluefnapassar? fóru þeir Erling Óskar Kristjánsson og Dr. Jón Ívar Einarsson yfir niðurstöður fjölda vísindalegra rannsókna í von um að leiðrétta ýmsan misskilning meðal almennings og svara þeirri spurningu hvort bóluefnapassar væru líklegir til að skila tilsettum árangri. Að lokum hvöttu þeir fólk til samstöðu og umburðarlyndis, og að einbeita sér að því að lágmarka skaðann af faraldrinum og aðgerðunum í heild, frekar en einblína einungis á veiruna eins og mörgum var lagið.
Í aðdraganda hátíðar ljóss og friðar hvetur ritnefnd Krossgatna lesendur til að minnast þess andrúmslofts sem ríkti í samfélaginu á sama árstíma í fyrra.
